Khả Năng Cải Thiện Nghịch Cảnh
Chuyên mục: Sách kỹ năng sống
Khả năng cải thiện nghịch cảnh không chỉ đơn thuần là sự bền bỉ hay khả năng hồi phục (resilience) và sự mạnh mẽ (robustness). Khả năng hồi phục giúp ta chống lại các cú sốc và trở về trạng thái cũ; trong khi khả năng cải thiện nghịch cảnh giúp ta trở nên tốt hơn so với trước. Thuộc tính này tiềm ẩn trong tất cả những gì từng thay đổi theo thời gian: sự tiến hóa, văn hóa, các ý tưởng, các cuộc cách mạng, các hệ thống chính trị, đổi mới công nghệ, thành công văn hóa và kinh tế, sự sống còn của công ty, những bí quyết nấu ăn ngon (ví dụ như súp gà hay sốt bò với một giọt rượu cognac), sự nổi lên của các thành phố, các nền văn hóa, các hệ thống pháp lý, những khu rừng xích đạo, hiện tượng kháng thuốc của vi khuẩn..., thậm chí cả sự tồn tại của chúng ta trên hành tinh này.
Khả năng cải thiện nghịch cảnh giúp ta xác định ranh giới giữa những vật thể sống hữu cơ (chẳng hạn như cơ thể con người) và những vật thể vật chất trơ ì như chiếc dập ghim trên bàn làm việc của bạn.
Khả năng cải thiện nghịch cảnh thích sự ngẫu nhiên và bất định, cũng có nghĩa là thích những sai sót hay lỗi lầm. Khả năng cải thiện nghịch cảnh có một đặc điểm khác thường là cho phép ta đối phó với những gì ta không biết trước, giúp ta xử lý những vấn đề ta không am hiểu một cách tốt đẹp. Nói sâu xa hơn: ta thường làm tốt hơn ta nghĩ, nhờ khả năng cải thiện nghịch cảnh. Tôi thà rằng khờ khạo mà có khả năng cải thiện nghịch cảnh, còn hơn cực kỳ thông minh nhưng lại mong manh dễ gục ngã vào bất cứ lúc nào.
Thật dễ dàng nhận ra mọi thứ quanh ta là thước đo của những yếu tố gây căng thẳng và biến động: các hệ thống kinh tế, cơ thể, tinh thần, và dinh dưỡng của bạn (tiểu đường và nhiều căn bệnh hiện đại tương tự xem ra gắn liền với tình trạng thiếu tính ngẫu nhiên trong dinh dưỡng và không có yếu tố gây căng thẳng của việc thỉnh thoảng thiếu ăn). Thậm chí còn có những hợp đồng tài chính có khả năng cải thiện nghịch cảnh: những hợp đồng này được chính thức soạn thảo nhằm hưởng lợi từ sự biến động của thị trường.
Khả năng cải thiện nghịch cảnh giúp ta tìm hiểu rõ ràng hơn về tính mỏng manh dễ vỡ. Cũng hệt như việc ta không thể cải thiện sức khỏe nếu không đẩy lùi bệnh tật, hay không thể tích lũy của cải nếu không giảm bớt thua lỗ, khả năng cải thiện nghịch cảnh và tính mỏng manh dễ vỡ là hai thái cực trên một chuỗi phân bố.
Thẻ từ khóa: Khả Năng Cải Thiện Nghịch Cảnh